Laboratuvar santrifüj cihazı, bir çözelti içinde bulunan farklı yoğunluktaki bileşenleri birbirinden ayrıştırmak için kullanılır. Çalışma prensibi, merkez kaç kuvvetine dayalıdır. Bir motora bağlı olarak yüksek hızlı dönme yeteneğine sahip rotor içine tüpler yerleştirilir. Tüplerde bulunan çözeltinin bileşenleri, dönmenin etkisi ile oluşan merkez kaç kuvveti sayesinde, dışa doğru, tüplerin çeperlerine doğru iletilir. Bu etkiyle, çözeltinin daha yoğun kısmı, çoğu zaman daha yoğun partiküller, santrifüj tüplerindeki çözeltinin alt kısmında çökelerek toplanır. Sonuç olarak daha yoğun partiküller ve çözeltinin daha hafif kısmı ayrılır. Ayrıştırma işleminin etkinliği partiküllerin boyutuna, şekline, yoğunluğuna ve çözeltinin akışkanlığına bağlıdır. Aynı zamanda, laboratuvar santrifüjünün tipi de ayrıştırma işlemini belirler. Laboratuvar santrifüjünün ayrıştırma işlemindeki belirleyici özellikleri, rotorun tipi, çapı ve hızıdır.
Laboratuvar santrifüj cihazı, akademik, klinik ve araştırma laboratuvarlarının çoğunda bulunur ve hücreleri, hücre altı organelleri, virüsleri, proteinleri ve nükleik asitleri saflaştırmak için kullanılır. Unutulmamalıdır ki maddelerin yoğunlukları birbirine yakınsa, ayrıştırma işlemi istenen sonuçları vermeyebilir. Yoğunluk farkının fazla olması daha iyi sonuçlar alınmasını sağlar.
Laboratuvar santrifüj cihazı nedir ve nasıl çalışır?
Basit tanımlama ile santrifüj işlemi, çözeltilerdeki bileşenlerin çökeltme yoluyla ayrıştırılma işlemidir. Santrifüj cihazındaki rotor yüksek hızda dönebilir ve bir merkez kaç kuvveti uygular. Bu kuvvet, bir çözeltinin daha yoğun ve daha hafif bileşenlerinin ayrıştırılmasını sağlar. Bir motor tarafından tahrik edilen rotorun hızı, çapı ve tipi ayrıştırma etkinliğini belirler. Bu nedenle rotorun dönüşü RPM (dakika başına devir) ve RCF (Bağıl merkez kaç kuvveti) olarak yerçekimi (g) birimiyle ifade edilir.
Laboratuvar santrifüj cihazı çeşitleri nelerdir?
Laboratuvar santrifüj tipleri farklı kriterlere göre sınıflandırılabilir. Bu sınıflama, üretim,
kullanım vb amaçlara göre farklı şekillerde yapılabilir.
Çalışma hızı ve hacimleri
Tezgah Tipi Santrifüj Cihazları
Küçük boyutlu laboratuvar santrifüjleridir. RCF cinsinden hızları birkaç yüz gibi düşük değerlerden 5.000 g gibi nispeten yüksek hızlara kadar değişebilir. Tüp hacimleri 1 ml ile birkaç litre arasında değişir.
Mikro Santrifüj Cihazları
Mikro santrifüjler, genellikle hızlı ve küçük ölçekli laboratuvar ayrıştırma işlemlerinde kullanılan santrifüjlerin küçük ve kompakt modelleri olarak tasarlanmıştır. Yüksek hız seviyelerinde 0,5 mL – 2 mL hacmindeki küçük tüpler kullanılabilir. Mikrosantrifüjler DNA ekstraksiyonu, proteinlerin saflaştırılması ve hücrelerin peletlenmesi gibi işlemler için uygundur.
Yüksek Hızlı Santrifüj Cihazları
Büyük kapasiteli santrifüjler grubundadırlar. Ancak hızları 60.000 g’a ulaşabilir
Ultra Santrifüj Cihazları
Ultra santrifüj rotor dönüşü 1.000.000 g değerine ulaşma kapasitesine sahiptir. Özel uygulamalar için tasarlanmıştır.
Rotor Tipleri
Santrifüjler rotor tipine ve ekipmanla birlikte kullanım şekline göre sınıflandırılabilir.
Sabit Açılı Rotorlar
Sabit açılı rotor içeren laboratuvar santrifüjlerinde, rotor ve içine yerleştiren tüpler belirli bir sabit açıda dönebilecek şekilde tasarlanmıştır. Rotor, santrifüj cihazına akuple edilmiş bir parçadır, son kullanıcı tarafından değiştirilemez ve sadece belirli hacimlerde tüpler için kullanılabilir.
Açılabilir Kovanlı Rotorlar
Bu rotorların tasarımı kovaların değiştirilmesine izin verir. Kovan, santrifüj tüplerini laboratuvar santrifüjünde tutan bir araç olarak kullanılır. Kovanlar değiştirilebildiğinden, tek bir laboratuvar santrifüj cihazında, farklı hacimlere sahip santrifüj tüpleri kullanılabilir. Tek bir işlemdeki tüm tüplerin aynı hacme sahip olması gerektiğini unutmamak önemlidir. Tek bir işlemde farklı hacimlere sahip tüpler kullanılamaz. Bu tüm santrifüj işlemlerinin genel prensibidir.
- Soğutmalı Santrifüj Cihazları
Büyük kapasiteli santrifüj işlemleri veya sürekli çalışma koşulları, soğutmalı santrifüj cihazlarının kullanımını gerektirebilir. Uzun süreli çalışma koşullarında veya yüksek hacimli tüplerle çalışırken santrifüj cihazının içindeki alan ısınır. Motordan ortama ısı geçişi nedeniyle ısınan ortamdaki hassas numunelerin santrifüj işlemi yapılamayabilir ya da verimli sonuçlar elde edilemeyebilir. Çalışılan numunelerin ısınmasını önlemek için cihaz içindeki çalışma alanı soğutulur ve işlem gerekli sıcaklık koşullarında tamamlanır.
- Hematokrit Santrifüj Cihazları
Hematokrit santrifüj cizları kanın bileşenlerini ayırmak için tasarlanmıştır. Bu işlem tıbbi testler için gereklidir. Kan bileşenlerinin hızlı ve doğru bir şekilde ayrıştırılması kritik
öneme sahiptir ve bu işlem hematokrit santrifüjleri ile gerçekleştirilir.
Hematokrit, kan örneğindeki kırmızı kan hücrelerinin (RBC) hacmini ölçmek için kullanılan bir parametredir. Hastanın genel sağlığının bir göstergesidir ve yüzde olarak ifade edilir. Hematokrit seviyesi bir hastanın tıbbi durumunun anlaşılmasına yardımcı olur. Anemi, polisitemi, dehidrasyon teşhisi kan örneklerinin test sonuçları ile mümkündür.
Hematokrit santrifüj cihazları kanın bileşenlerini; plazmayı, kırmızı kan hücrelerini, beyaz kan hücrelerini ve trombositleri ayırmayı başarır.
Hematokrit santrifüj cihazlarının kullanım amaçları;
- RBC hacmini belirlemek için.
- Düşük RBC seviyesi aneminin göstergesidir.
- Kan bağışı merkezlerinde bağışçının uygunluğunu değerlendirmek için.
- Bağışçıların ve alıcıların güvenliği için önemlidir.
- Hematoloji araştırmaları için.
- Kan bileşenlerinin izolasyonu, kan bozuklukları ve hastalıklarının araştırılmasına yardımcı olur.
Laboratuvar santrifüj cihazlarının yaygın uygulamaları nelerdir ve kanın santrifüjü sırasındaki süreçler nelerdir?
Daha önce de belirtildiği gibi, santrifüj cihazının motoru tarafından üretilen merkez kaç kuvveti (g-kuvveti), çözelti içindeki farklı yoğunluktaki bileşenleri çevrelerinden izole eder. Santrifüj işlemi ile hücrelerin ve virüslerin çökeltilmesi, alt hücresel organellerin ayrılması, DNA, RNA, proteinler veya lipitler gibi makromoleküllerin izole edilmesini içeren çeşitli uygulamalar vardır.
Bir kan örneğinde, kırmızı kan hücreleri ve plazma birbirine karışmış halde bulunur. Santrifüj işleminden sonra alyuvarlar ve plazma ayrıştırılır. Kırmızı kan hücreleri tüpün dibine çökelir, plazma ise üstte bir tabaka oluşturur.
Daha fazla ayrıntı için lütfen Hematokrit Santrifüjleri bölümünü okuyun.
Laboratuvar santrifüj cihazı nasıl seçilir?
Santrifüj işleminin amacı, doğru rotor seçimi ile dolaylı olarak laboratuvar santrifüj cihazı seçim kararını belirler. Laboratuvar santrifüj cihazı seçiminde aşağıdaki noktalar önemlidir;
- -Kapasite ve tek bir işlemde kaç tüpün işleme sokulması gerektiği.
- -Santrifüj tüplerinin hacmi
- -RPM veya rotorun RCF’si
- -Rotor tipi (Sabit açılı veya dışarı salınımlı)
- -Soğutma ihtiyacı
Cihazın bu teknik özelliklerine ek olarak, ürün fiyatı, satış sonrası hizmet, yedek parça temini, bir laboratuvar santrifüjcihazı seçmek için önemli kriterlerdendir.
Güvenlik Koşulları, santrifüj tüplerinin yerleştirilmesi
Laboratuvar santrifüjleri yüksek hızda dönen bir sisteme sahiptir. Yük dikkatlice dengelenmelidir. Dengeleme, hepsi aynı ağırlıkta olan numuneler ve denge tüplerinin bir kombinasyonu kullanılarak veya farklı yöntemler kullanılarak sağlanır. Yükteki küçük farklılıklar, yüksek hızda çalışılan santrifüj işlemi sürerken rotorda büyük bir kuvvet dengesizliğine neden olabilir.
Yüksek hızlarda santrifüj kuvvetinin dengesizliği, santrifüj cihazının hasar görmesine veya kişisel yaralanmalara neden olabilir. Bazı modellerimizde, dengesizlik tespit edildiğinde çalışmayı derhal durduran otomatik rotor dengesizliği algılama özelliği vardır.
Santrifüjü çalıştırmadan önce aşağıdaki adımlar izlenmelidir;
- Rotor mili temiz olmalıdır.
- Rotor vidaları sıkılmalıdır
- Santrifüj tüpleri eşit ağırlıkta ve simetrik olarak yüklenmelidir.
- Kapak kilitleme mekanizması kontrol edilmelidir.
Laboratuvar Santrifüj Cihazlarının Genel Bakımı ve Temizliği ?
Laboratuvar santrifüj cihazı yüksek hızlarda çalışan bir cihazdır. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde santrifüj cihazı, çalışan kişilere zarar verebilir. Cihazın genel bakımı ve temizliği bazı kazaları önlemek ve kullanım ömrünü uzatmak açısından önemlidir.
Genel bakım için lütfen firmamız ile iletişime geçiniz.
Öte yandan, lütfen her kullanımdan önce aşağıdaki adımları kontrol ediniz;
- Rotorun doğru oturup oturmadığından emin olun
- Her bir tüpteki numuneleri tartın ve santrifüj tüplerinin simetrik olarak yerleştirildiğinden emin olun
- Santrifüj tüplerini aşırı doldurmayın
- İşlem sırasında üst kapağı açmayın (Normalde santrifüjlerde otomatik kapak sistemi vardır)
- Üniteyi, rotorları ve aksesuarları temizleyin.
- Temizlik için pH-nötr deterjanlar kullanın. Temizlik için herhangi bir sıvı kullanmayın ve tüm parçaları kurulayın.
- Gerekirse, çıkarılabilir parçalar ve aksesuarlar için otoklav sterilizasyonu uygulanabilir. Lütfen otoklavın buhar sterilizasyon gerekliliklerinin doğru adımlarını izleyin.
- Elektro-mag Laboratuvar Santrifüjleri
Elektro-mag laboratuvar santrifüj cihazları, firmamızın en geniş ürün yelpazesine sahip ürün grubunu oluşturur. Sabit açılı ve açılır kovanlı rotor içen modeller, soğutmalı santrifüj cihazları ve kan testlerinde kullanılan hematocrit tipi santrifüj cihazlarımız uzun yılların tecrübesi ve bilgi birikimi ile üretilmektedir. Kullanım amacına bağlı olarak basit modellerden, süreçlerin hassas bir şekilde takip edilebildiği gelişmiş modellere kadar pek çok uygulamaya cevap verebilecek modellerimiz mevcuttur.
